*Bu bilgiler zaman içinde geleneklere göre ve mitolojik olarak bir sonraki toplumlara aktarıldı.
*İlk çağlardaki astronomi çalışmalarını kullanan Yunanlıların buluşları kayıtlara geçen ilk buluşlardır.
*Bilinen ilk Yunanlı düşünürlerden biri Thales’dir.
• Güneş tutulmasının olacağını önceden tahmin etmiştir.
• Thales’in okulu birçok düşünür yetiştirmiştir.Örneğin, Anaximander astronomik ve coğrafik bir takvim yapmış, Güneşin, Ayın ve gezegenlerin bizden uzaklıklarını bulmuştur.
Pythagoras: Küresel ve Hareketli Yer (MÖ 500)
Pythagoras, deney yaparak çalışan ilk bilimcilerden biridir.
*Yer’in küresel olduğu fikrini vermiştir. Bu çalışmasını Ayın evrelerinden giderek çıkarmıştır.
*Ayın ışıklı ve ışıksız kısımlarını ayıran sınır çizgi (terminator) eğriliğinin Ayın evreleri ilerledikçe değiştiğini gözlemiştir.
*Bu yüzden, Ay düz değil küreseldir.
*Buna göre, Yer ve diğer gök cisimleri de küresel olmalıdır.
*Pythagoras, güney İtalya’da bir okul kurarak birçok
astronom yetiştirdi.
*Kendisi Yer’i, evrenin merkezine koydu. Fakat, daha sonra öğrencileri, Yer’in Ay, Güneş, beş gezegen ve yıldızlarla birlikte uzaktaki bir merkezi “ates” etrafında hareket ettiğini söylediler.
Aristotle: Tekrar Merkezde Yer (MÖ 350)
*Yer merkezli evrenin küresel ve sonlu olduğuna inandı.
*Gezegenler ve diğer cisimler Yer merkezli birçok küresel kabuklar üstünde hareket ediyordu.
*Yer merkezli evrenin küresel ve sonlu olduğuna inandı.
*Gezegenler ve diğer cisimler Yer merkezli birçok küresel kabuklar üstünde hareket ediyordu.
Önemli Fikirleri ;
*Ayın küresel olduğunu düşündü.
*Güneşin, Yere Aydan daha uzak olduğunu buldu, çünkü:
-Ayın hilal evresi, Ay, Yer ile Güneş arasından geçerken görülür.
-Güneş gökyüzünde Ay'dan daha yavaş hareket ediyor olarak görülür.
*Yer’in küresel olduğunu düşündü, çünkü:
-Ay terminatörünün eğriliği onun küresel yapıda olmasını gerektiriyordu ve Yer, belki de bu yüzden Ay gibidir.
-Bir gözlemci kuzeye doğru gittikçe, güney yarım küre yıldızları kaybolurken kuzey gökyüzünden yeni yıldızlar görür. Bu durum düz bir Yer üzerinde olmaz.
• Aristotale, Yer’in durağan olduğu sonucunu çıkardı ve güçlü bir kanıt sundu.
• Eğer, Yer hareket etseydi, değişik yıldızların göreli biçimlerinde değişiklik görürdük.
• Tıpkı yolda yürürken yakındaki ve uzaktaki ağaçların göreli konumlarında olan
değişiklik gibi.
• Eğer, çok uzaktaki bir ağaç ile orta uzaklıktaki bir ağacı birleştiren bir doğru üzerinde yürürken bir tarafınıza bir adım atsanız, yakındaki ağaç uzaktakinin diğer tarafına kaymış olarak görünecektir.
• Hareketten dolayı konumdaki bu gibi bir kaymaya paralaks denir.
Hipparchus: Yıldız Haritaları ve Presesyon (M.Ö. 130)
*Hipparchus, Rodos adasındaki kendi
gözlem evinden gök cisimlerinin konumlarını
gözledi ve 1080 yıldızlık bir katalog hazırladı.
*Teleskopsuz yaptığı gözlemlerle olası en
mükemmel sonuçları elde etti. Herhangi bir tarih
için Güneş ve Ay’ın konumlarını doğru olarak
önceden belirledi. Hipparchus, eskinin en büyük
gök bilimcisi olarak bilinir.
*En büyük buluşu “presesyon”dur.
*Kendinden önce yapılan yıldız konumlarıyla kendi ölçümlerini karşılaştırarak, ardalan yıldızlarına göre kuzey gök uçlağının, ilkbahar ve sonbahar ılım noktalarının konumlarındaki kaymaları ortaya çıkardı.
Presesyon
*Modern gök bilimde presesyonun nedeni olarak: Güneş ve Ay’dan kaynaklanan çekim kuvvetlerinden
dolayı Yer’in yalpalayarak dönmesi gösterilir.
*Su anda Yer’in dönme ekseni doğrultusuna denk gelen Kutup Yıldızı (Polaris, a UMi, Küçükayı takımyıldızının en parlak yıldızı) 26 000 yıllık bir dönem boyunca, farklı yıldızlara karsılık gelecektir.
Kopernik Devrimi
*Güneş sisteminin merkezinde Güneşi bulunduran, Yer-merkezli eski kuramları yıkan, çok önemli bir devrim.
*1540-1690 yılları arasında yaklaşık 150 yıllık bir süre içinde geliştirilmiştir.
Nicolaus Copernicus
(1473-1543)
*Merkeze Güneş’i koyup, Yer ve gezegenleri onun etrafında dolandırmakla güneş sisteminin daha basitleştirileceğini ve gezegen konumlarının daha kolay bulunabileceğini gösterdi.
*1512’de yeni tezini duyuran kısa bir açıklama (Commentariolus) yayımladı.
*Güneş, güneş sisteminin merkezindedir, gezegenler onun etrafında dolanır ve yıldızlar çok uzaktadır.
“De Revolutionibus”
• Yaşamının sonunda, bütün çalışmalarını
“De Revolutionibus” adlı kitapta topladı.
Bu kitapta güneş sistemine ilişkin tüm
bilgiler sunuldu.
• “Venüs ve Merkür, Güneşin etrafında
dolanırlar ve yörüngeleri Güneşten çok
uzakta değildir...Bu kurama göre,
Merkür’ün yörüngesi Venüs’ten
içeride olmalıdır. Eğer, bu varsayımdan
yola çıkarsak, aynı merkezli dışa doğru
büyüyen yörüngeler üzerinde Mars,
Jüpiter ve Satürn ile karşılaşırız...onların
düzenli hareketlerini görmememiz
olanaksızdır. Bu durum, onların
merkezinde Güneşin olmasını yeter
derecede sağlar.”
Tycho Brahe
(1546-1601)
*Avrupa’nın en modern ilk gözleme vini Kopenhang yakınında, “Uraniborg” adıyla kurdu.
*Çıplak gözle yaptığı gözlemlerle yıldız ve gezegen konumlarını veren kataloglar hazırladı.
*Yıldızlar ve gezegenlerin Ay’dan çok uzakta olduğunu gösterdi.
*1577’de parlak bir kuyruklu yıldız gözleyerek bunun da Ay’dan uzak bir cisim olduğunu gösterdi.
*1601 yılında öldüğünde, tüm gözlemleri ve çalışmaları asistanı Kepler’e miras kaldı.
Johannes Kepler
(1571-1630)
*Tycho’nun verileriyle önce Mars’ın yörüngesi üzerine çalışmaya basladı. Mars’ın hareketleri Ptolemy’den beri gök bilimcilerin baş belasıydı ve şaşırtıcı sonuçlar buldu.
*Yüzyıllar boyunca tartışılan dairesel yörüngelerden sonra, Mars’ın hareketine en uygun yörünge biçimi elips olarak çıkıyordu.
*Kepler, Mars’ın yörüngesini elips biçimli olarak buldu ve odaklarından birinde Güneş bulunuyordu. Aslında bu buluş her gezegen için geçerliydi.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Teleskobu bulan kişi Hans Lippershey dir. Ama astronomi çalışmaları için Galileo kendi telekobunu yapmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder